Βασικά στοιχεία λειτουργίας του Συμβουλίου Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι ένα από τα πέντε βασικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών και απαριθμεί 15 κράτη μέλη. Από αυτά, τα πέντε είναι μόνιμα μέλη με δικαίωμα βέτο (Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες), ενώ τα υπόλοιπα δέκα μέλη εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση για διετή θητεία. 

Τα δέκα μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας εκλέγονται σε περιφερειακή βάση. Πέντε έδρες κατανέμονται σε κράτη της Αφρικής και της Ασίας, δύο έδρες σε κράτη της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, μία έδρα στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και δύο έδρες στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης και σε άλλα κράτη. 

Η προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας εναλλάσσεται μεταξύ των μελών του σε μηνιαία βάση, ακολουθώντας την αγγλική αλφαβητική σειρά των ονομάτων των χωρών τους. 

Το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι επιφορτισμένο με τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Έχει την εξουσία να ερευνά και να επιλύει διαφορές, και είναι το μοναδικό όργανο που νομιμοποιείται, σε παγκόσμιο επίπεδο, να επιβάλλει κυρώσεις, να επιτρέπει τη χρήση βίας, να ιδρύει ειρηνευτικές αποστολές και να κάνει συστάσεις στα κράτη μέλη. 

Το Συμβούλιο Ασφαλείας συνεδριάζει τακτικά στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Μπορεί να συνεδριάσει ανά πάσα στιγμή, ειδικά προς αντιμετώπιση έκτακτων γεγονότων και κρίσεων και οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές για όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ. 

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας απαιτούν τις θετικές ψήφους τουλάχιστον εννέα από τα δεκαπέντε μέλη. Ωστόσο, οποιοδήποτε από τα πέντε μόνιμα μέλη μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα βέτο, εμποδίζοντας έτσι τη λήψη αποφάσεων. Για το λόγο αυτό, ενίοτε ασκείται κριτική για τη λειτουργία και αποτελεσματικότητα του Οργάνου. 

Προς υπέρβαση αδιεξόδων και με στόχο την καλύτερη δυνατή λειτουργία του Οργάνου, βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών του ΟΗΕ για τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας ώστε να καταστεί περισσότερο αντιπροσωπευτικό, διαφανές και ικανό να ανταποκριθεί στις δύσκολες και πολυεπίπεδες σύγχρονες  προκλήσεις. 

Το Συμβούλιο Ασφαλείας διαθέτει επικουρικά όργανα, όπως επιτροπές, ομάδες εργασίας και επιτροπές κυρώσεων, που βοηθούν στη λειτουργία του. Αυτά τα όργανα επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα ζητήματα, όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η μη διάδοση των πυρηνικών όπλων ή οι επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης.