Στις 6 Δεκεμβρίου, η Ολομέλεια της 79ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ υιοθέτησε ομόφωνα την προωθούμενη από την Ελλάδα Απόφαση για την «Eπιστροφή ή απόδοση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους» (“Return or restitution of cultural property to the countries of origin”), με τον μέχρι σήμερα υψηλότερο αριθμό 146 συγκηδεμονεύσεων.
Η Απόφαση έχει ως κεντρικό στόχο την επίτευξη διακρατικής συνεργασίας για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την παράνομη διακίνηση σε περιόδους ειρήνης και πολέμου, καθώς και την καθιέρωση ενός κοινού πλαισίου σεβασμού της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην πράξη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις για αναζήτηση τεκμηρίων ως προς την προέλευση του πολιτιστικού αγαθού, καθώς επίσης και να παρέχουν πιστοποιητικά για τα πολιτιστικά αγαθά που διακινούνται διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που διακινούνται στο διαδίκτυο.
Όλα αυτά τα χρόνια, ο ΟΗΕ και η UNESCO έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, ενώ έχουν παράλληλα συνδράμει αποφασιστικά στην προώθηση της επιστροφής τους στην χώρα προέλευσης τους. Αυτό γίνεται μέσω δυναμικών εργαλείων όπως η η διεθνής σύμβαση της UNESCO για την παρεμπόδιση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών του 1970, αλλά και μέσω συνεργασιών με φορείς όπως η INTERPOL και λοιποί οργανισμοί.
Για πρώτη φορά, η απόφαση εκφράζει σοβαρή ανησυχία για πολιτιστικά αγαθά που απομακρύνθηκαν πριν από την ισχύ της Σύμβασης του 1970 και καλεί για την επιστροφή τους, αναγνωρίζοντας τη σημασία τους για την πολιτιστική ταυτότητα και κληρονομιά των χωρών προέλευσης.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η ελληνική πρωτοβουλία αποτελεί μία εξέχουσα διπλωματική επιτυχία δεδομένου ότι τα ψηφίσματα που κατατίθενται από μία μόνο χώρα, σπάνια συγκεντρώνουν τόσο μεγάλο αριθμό συγκηδεμονεύσεων. Αποτελεί επίσης μια πολλά υποσχόμενη αρχή για τη θητεία της Ελλάδας ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, από τον Ιανουάριο του 2025.
Απευθυνόμενος στη Συνέλευση, ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος τόνισε ότι: «Είναι πραγματικά σημαντικό για όλους μας να αναγνωρίσουμε ότι η προστασία της ανθρώπινης ζωής θα είναι πάντα το πρωταρχικό μας μέλημα, ωστόσο, δεν πρέπει να παραμελούμε ότι ο σεβασμός της πολιτιστικής ταυτότητας ενός λαού είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Ενώ η ανθρώπινη ζωή έχει μεγαλύτερη σημασία από τα αντικείμενα, είναι ωστόσο απαραίτητο να τηρούνται οι κανόνες για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών, καθώς αποτελούν τη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας και συμβολίζουν την ίδια την ανθρώπινη ζωή».
Η Ελλάδα στην UNESCO: Η δράση μας & Υπουργείο Πολιτισμού: Νόμοι που προστατεύουν την πολιτιστική κληρονομιά